جلوگیری از تولید بچه دادن کلنی

جلوگیری کامل از بچه دادن کندوها تقریبا عملی نیست ولی در بعضی موارد می توان به مقدار قابل ملاحظه ای از میزان آن کاست .

بعضی از علت های بچه دادن کندوها :
1- تراکم زیاد کندوها در کندوهائی که جمعیت زیاد دارد.
2- کمبود فضای کافی در کندوها.
3– تمایل به بچه دهی ارثی است . که در هر نژادی کم و زیاد می شود و یکی از راه های طبیعی ازدیاد نسل زنبوران می باشد.
4– بچه دادن به پیر شدن و یا ضعف تخم گذاری ملکه بستگی دارد.
5– بچه دادن به حرارت داخل کندو و عدم تهویه کافی مربوط است.  
6– شبهای گرم و روزهای بارانی متوالی که زنبوران نتوانند از کندو بیرون بیایند باعث بچه دادن می شود.
7– علت مهم بچه دادن وجود نوزادان فراوان در داخل کندو و نبود سلول خالی برای تخم گذاری ملکه می باشد.
8– قابهای کهنه که حجرات آنها در اثر کثرت استعمال تنگ و کوچک گردیده تمایل به بچه دادن را زیاد می کند.
9– بچه دادن به علت  تر سالی و یا خشکسالی هم می باشد .
10– مرگ ناگهانی و یا غیبت ناگهانی ملکه می تواند باعث بچه دادن کندو گردد.

در روش مدیریت صحیح پرورش زنبور عسل ، هدف اصلی افزایش جمعیت کلنی بوده به طوری که در هنگام وفور شهد و گرده کلنی بتواند بیشترین بهره را برده و عملکرد مناسبی داشته باشد . بچه دادن یک راه تداوم نسل زنبوران عسل بوده و سودی از قبیل فروش کندو برای زنبور دار دارد ولی این در شرایط خاصی از سال بوده و اگر کلنیهای  شما بی رویه بچه بدهند .

شما شاید تعداد کلنی بیشتری داشته باشید ولی جمعیت کلنی های شما ضعیف و مقدار تولید عسل شما کم می باشد چرا که اگر یکی از  کلنی شما با 10 هزار زنبور در سال 10 کیلو عسل بدهد کلنی دیگرشما در هوان شرایط  با 20 هزار زنبور به جای 20 کیلو عسل 30 کیلو عسل می دهد  و همچنین کلنی های ضعیف  مستعد انواع بیماری ، غارت ،کپک زدکی مومها و پروانه موم خوار  و به احتمال زیاد در زمستان تلف خواهد  شد . به مثل یه ده آباد به از 100 شهر ویران ، یک کلنی قوی بهتر از چند کلنی ضعیف می باشد . 

برای جلوگیری از بچه دادن کندو راه های مختلفی وجود دارد که اعمال هر یک بستگی به تعداد کندوهای زنبوردار و امکانات موجود دارد.در صورتی که تعداد کلنی های زنبور دار کم باشد می توان در فاصله زمانی مشخص که بچه کندو تولید می شود ملکه را حبس نمود ( به مدت چند روز) تا بین زنبوران جوان و مسن تعادل برقرار شود و تمایل کلنی به تولید بچه از بین برود .

روش دیگر این است که چند قاب محتوی نوزادان را از کندوی پر جمعیت خارج کرده و به کندوی ضعیف تر منتقل نموده و بجای آن چند قاب خالی قرار داد.روش دیگر این است که تمام قابهای داخل کندو را بازدید کرده و کلیه سلولهای ملکه را خراب نمود . این عمل تا حدود یک هفته از تولید بچه کندو جلوگیری به عمل آورده و باید تا زمانی که احتمال تولید بچه کندو وجود دارد هفته ای یکبار کندوها را بازدید کرده و سلولهای ملکه را خراب نمود .

در این بازرسی ها در صورتی که حتی یک سلول ملکه باقی بماند .کلنی تولید بچه خواهد کرد .یه روش این است که از کندوهایی با چند پنجره هوا استفاده نمود تا کندو خنک باشد. روش های گفته شده در مواردی که تعداد کلنی ها کم باشد قابل اجرا است ولی برای زنبوردارانی که تعداد زیادی کلنی دارند این روشها بسیار وقتگیر و پرهزینه است و قابل اجرا نمی باشد.

روش دیگر برای جلوگیری از بچه دادن کندوها بکار می رود روش دیمار است . در این روش ابتدا تمام قابهای موجود در کندو مورد بررسی قرار گرفته و تمام سلولهای ملکه ساخته شده را باید خراب نمود . سپس شانهای کندو را خارج نموده و فقط یک شان که حاوی ملکه و زنبورهای روی آن است در وسط کندو گذاشته و بقیه فضای آن را با شانهای خالی پر نمود . روی این بدنه یک شبکه مانع عبور ملکه قرار داده و روی آن یک بدنه یا دو طبقه حاوی شانهای خالی قرار دهید . بقیه شانهای کلنی را که نوزادان و زنبورهای روی آن است در داخل بدنه دیگری قرار داده و روی قسمت فوقانی کندوی مورد نظر قرار دهید .

این کلنی تمام زنبورهای خود را داراست .با این تفاوت که ملکه در طبقه اول با فضای کافی برای تخم گذاری محبوس شده و نوزادان در طبقه فوقانی واقع شده و فاصله ای بین ملکه و نوزادان قبلی وجود دارد. در حدود 10 روز بعد مجددا شانهای طبقه فوقانی را بررسی کرده و در صورتی که سلول ملکه ساخته شده است از بین ببرید . در مدت 21 روز از شروع این کار تمام نوزادان طبقه فوقانی متولد شده و فضای خالی نیز برای ذخیره سازی عسل بکار برده می شود .

ضمنا در طبقه اصلی نوزادان جدیدی پرورش داده می شود . با اجرای این روش معمولا بچه کندو تولید نخواهد شد . علاوه بر نکات فوق باید توجه داشت که چون تولید بچه کندو اساسا غریزی و ژنتیکی است باید حتی الامکان از نژادهایی استفاده شود که ذاتا تمایل زیادی به تولید بچه کندو نداشته باشند .

اگر در بهار چند روز متوالی بارندگی بود . شما برای جلوگیری از بچه دادن باید به کلنی ها قابهای برگه موم بدهی تا زنبوردان وقت خود را صرف موم بافی کنند تا از بچه دادن جلوگیری شود .